Back Halley se Komeet Afrikaans مذنب هالي Arabic Halley kometası Azerbaijani Галлей кометаһы Bashkir Камета Галея Byelorussian Камэта Галея BE-X-OLD Халеева комета Bulgarian হ্যালির ধূমকেতু Bengali/Bangla Halleyjeva kometa BS Cometa de Halley Catalan
| 1P/Halley | ||
|---|---|---|
 La cometa Halley en 1986 | ||
| Descubrimientu | ||
| Descubridor | Reparáu dende l'antigüedá; periodicidad vista por Edmund Halley | |
| Fecha | 239 e.C. (primer avistamiento documentáu) - 1705 (predicción) - 1758 (confirmación) | |
| Nome provisional | Halley | |
| Elementos orbitales | ||
| Enclín | 162,2477º | |
| Semiexe mayor | 17,857619 UA | |
| Escentricidá | 0,967990 | |
| Elementos orbitales derivaos | ||
| Periastru o periheliu | 0,571623 UA | |
| Apoastru o afeliu | 35,1 UA | |
| Periodu orbital sideral | 75,3 años | |
| Últimu periheliu | 9 de febreru de 1986[1] | |
| Próximu periheliu | 28 de xunetu de 2061[1] | |
| [editar datos en Wikidata] | ||
El cometa Halley, oficialmente denomináu 1P/Halley, ye un cometa grande y brillante que orbita alredor del Sol cada 76 años en permediu, anque'l so periodu orbital puede bazcuyar ente 74 y 79 años.[2] Ye unu de los meyor conocíos y más brilloses cometes de "periodu curtiu" de la nube d'Oort. Halley ye l'únicu de periodu curtiu que ye visible a simple vista dende la Tierra, y tamién l'únicu cometa a güeyu que quiciabes apaez dos veces nuna vida humana (ello ye que la nacencia y la muerte del escritor norteamericanu Mark Twain asocedieron bien próximos a apaiciones consecutives de Halley, en 1835 y 1910), polo que del mesmu esisten munches referencies de les sos apaiciones, siendo'l meyor documentáu.
La cometa recibió esi nome pol apellíu de quién calculó la so órbita: Edmund Halley.
El regresu del Halley al interior del Sistema Solar foi reparáu y rexistráu por astrónomos dende a lo menos l'añu 240 e.C. Claros documentos de les apaiciones de la cometa fueron fechos polos cronistes chinos, babilónicos y los europeos medievales en 1066, pero nun fueron reconocíes como remanecimientos del mesmu oxetu entós. El periodu orbital de la cometa foi determináu per primer vegada en 1705 pol astrónomu inglés Edmond Halley, agora nome designáu pal astru. Reparóse-y per última vegada nel añu 1986 nes cercaníes de la órbita de la Tierra, y la so próxima apaición va asoceder a mediaos de 2061.[3]
La llista de los años d'observaciones de la cometa ye la siguiente, empezando pel añu 239 A.C., primer añu en que se sabe que foi reparáu:
239 e.C., 164 e.C. (nun hai rexistru), 86 e.C., 11 e.C., 66, 141, 218, 295, 374, 451, 530, 607, 684, 760, 837, 912, 989, 1066, 1145, 1222, 1301, 1378, 1456, 1531, 1607, 1682, 1759, 1835, 1910, 1986. Y el próximu: 2061.[4]
Mientres la so apaición en 1986, Halley convertir nel primer cometa en ser reparáu con detalle por naves espaciales, apurriendo la primer información d'observación sobre la estructura d'un nucleu cometario y del mecanismu de formación del coma y la cola. Eses observaciones sofitaron un númberu d'hipótesis antigües sobre la construcción de la cometa, particularmente el modelu de «bola de nieve puerco» de Fred Lawrence Whipple, que correutamente prediz que Halley taría compuestu d'un amiestu de xelos volátiles (como agua, dióxidu de carbonu y amoniacu) y polvu. Les misiones tamién apurrieron informaciones qu'esencialmente reformaron y reconfiguraron eses idees. Por casu, agora entiéndese que la superficie de Halley ta en gran parte compuesta por polvu, materiales non volátiles, y que solo una pequeña parte d'ella ta cubierta de xelu.
- ↑ 1,0 1,1 A Special Issue on Halley's Comet
- ↑ G. W. Kronk. «1P/Halley». cometography.com. Consultáu'l 13 d'ochobre de 2008.
- ↑ O. Ajiki and R. Baalke. «Orbit Diagram (Java) of 1P/Halley». Jet Propulsion Laboratory Solar System Dynamics. Consultáu'l 19 de xunetu de 2012.
- ↑ Páxina web d'astronomía Espacioprofundo, artículu tituláu "Historia de la Cometa Halley". la cometa-halley.html Consultáu'l 22jun14